Elazığ Anadolu Haber

Deprem felaketleri yaşandığında bilim insanlarının, mühendislerin ve uzmanların sesi duyulmalıdır. Ancak günümüz dijital çağında, ne yazık ki bilimsel gerçeklerin yerini sosyal medya fenomenlerinin çığırtkanlığı alıyor. En ufak bir sarsıntıda bilimin sesi kısılırken, ekran karşısına geçip ahkâm kesenlerin sesi yükseliyor. Hiçbir akademik altyapısı olmayan, sahada tek bir çivi bile çakmamış isimler milyonlarca takipçiye ulaşarak bilimsel gerçeklerin yerine sansasyonel yalanları koyuyor.

Sosyal medyada felaket tellallığı yapmak yeni bir sektör haline geldi. “Büyük deprem geliyor, şu tarihte şu şehir yıkılacak” gibi açıklamalar bilimsel hiçbir dayanağı olmadan dolaşıma sokuluyor. İnsanların korkularını sömürerek takipçi kazanan, reklam anlaşmaları yapan, kendini “deprem uzmanı” ilan eden bu kişiler, toplumun psikolojisini bozmanın ötesinde, kriz anlarında yanlış yönlendirmelerle büyük zararlar veriyor. Bir deprem olduğunda hangi bölgenin riskli olduğu, hangi binaların çökebileceği konusunda bilim insanlarının söyledikleri göz ardı edilirken, sosyal medya figürlerinin panik yaratan açıklamaları manşetlere taşınıyor. Gerçek uzmanlar konuştuğunda izlenme oranları düşerken, komplo teorileri yayan, abartılı yorumlar yapan isimler algoritmalar tarafından ödüllendiriliyor.

Bu felaket tüccarları, halkın en büyük zafiyetlerinden birini kullanıyor: Korku. İnsanlar, kendilerini güvende hissetmek için bilgiye ihtiyaç duyar ama doğru bilginin sıkıcı ve teknik detaylar içermesi, onu geniş kitleler için cazip olmaktan çıkarıyor. Oysa yalan sansasyoneldir, ilgi çeker, kulaktan kulağa yayılır. Bugün bir akademisyen detaylı bir bilimsel açıklama yapsa, bir avuç insan dinler. Ama bir sosyal medya fenomeni “Şu fay hattı yarın kırılacak, şu şehri 9 büyüklüğünde deprem bekliyor!” dese, milyonlarca paylaşım alır. İşte bu yüzden bilimin sesi kısılırken, cehaletin sesi yükseliyor.

Peki, bu noktaya nasıl geldik? Bilim insanları sosyal medya fenomenleri kadar konuşmayı bilmediği için mi? Yoksa toplum olarak bilgiye değil, hislere mi önem veriyoruz? Belki de sorun, uzmanların halkla iletişim kurma biçiminde. Bilimi halka anlatma sorumluluğu olan akademisyenler, hala eski yöntemlere bağlı kaldığı için bu boşluğu fenomenler dolduruyor. Ancak burada asıl suçlanması gereken, popülerlik uğruna her şeyi mubah gören, insanları yanlış bilgilendiren, bilimi çarpıtan bu “bilgi simsarlarıdır”. Onlar, kendilerini uzman gibi sunup, toplumun en temel güvenlik meseleleri üzerinden rant sağlıyor.

Bilimin sustuğu yerde cehalet hüküm sürer. Deprem gibi hayati bir konuda bilimden uzaklaşıp sosyal medya fenomenlerine kulak verenler, sadece kendilerini değil, tüm toplumu tehlikeye atıyor. Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olanlar (ki bu toplumumuzun yaygın hastalığı), cehaleti örgütleyerek bir güç haline geliyor. Felaketlerin önlenmesi için sosyal medyada hangi bilginin doğru, hangisinin manipülasyon olduğunu ayırt etmek zorundayız. Aksi takdirde, sahte uzmanların yönlendirdiği bir toplumun kaderi, gerçek uzmanların uyardığı felaketlere mahkûm olmaktır.

Görüş ve düşüncelerinizi paylaşmayı unutmayın, birlikte daha fazlasını başaralım.
Saygılarımla…

Doç. Dr. Alper POLAT

Instagram: @doc.dr.alperpolat

X: @alpberpolat